Heemkundige activiteiten/mededelingen 2009-2010

Deze foto prijkt dit jaar op de Nieswieler kalender 2010. Hij is rond 1925 genomen ‘óp ge vieëdel’ aan de Rijksweg 410, thans nummer 80, het huis van de familie Kleijkers. Het echtpaar op de foto zijn Jan Hubert Delnoij en Anna Maria Catharina Schoonbrood. Ze kregen 5 kinderen waarvan 4 slechts hooguit enkele dagen of maanden oud werden. Zoon Johan Hubert, geboren op 14 april 1903, trouwde op 12 november 1932 met Anna Maria Elisa Franck uit het Rott. Ze kregen 9 kinderen waarvan er 3 vroegtijdig overleden.

MENSEN OP OORLOGSFOTO HERKEND
De drie personen op de foto die de voorkant van de vorige Nieswieler Nujts sierde zijn herkend. Tijdens de Nieswieler-filmavond van 15 januari j.l. werden in café A gen Baag beelden vertoond die waren gefilmd op 10 mei 1940 door Duitse militairen van de propagandacompagnie die met de oprukkende militairen van de 4e Tankdivisie meereden. Deze filmbeelden werden reeds eerder vertoond tijdens de oorlogsjaren in de Duitse Wochenschau. De vorige Nieswieler Nujts lag amper bij de mensen op de mat of we kregen al van diverse (oud)dorpsgenoten een reactie. De dames Janssen-Lukassen uit Eys, Huppertz-Weijenberg uit Bocholtzerheide, Meijerhof-Ploum en Harry Weijenberg herkenden op de foto dhr. Damoiseaux (bekend om zijn harde gelach), zijn dochter mevrouw Bindels-Damoiseaux en kleindochter Tilla Bindels, respectievelijk overgrootvader, grootmoeder en tante van Hub Bindels van de Kerkstraat. Hij vertelde ons dat zijn tante 82 jaar is en in Kerkrade woont. De filmbeelden werden gemaakt toen ze buiten naast hun huis stonden aan de Rijksweg in Nijswiller. Dit is de plek waar nu het huis van de familie Cauven staat, naast de Firma Bergmans & Wijnen. Op de achtergrond is nog duidelijk het stalletje te zien dat vroeger dienst deed als ‘bakkes’. Vlak achter hen staat een grote beukenboom.

HEEMKUNDEVERENIGING BEZOEKT BRANDBIERBROUWERIJ
In november zullen de leden van de heemkundevereniging een bezoek brengen aan de Brand bierbrouwerij in Wijlre. Voor de leden zijn er geen kosten verbonden aan het 2 uur durend bezoek. Na de ontvangst met koffie en vlaai volgt de uitleg over het brouwproces, wordt het museum bezocht en zal worden afgesloten met een bezoek aan ’t kelderke waar de brouwerij ons haar bier laat proeven. De leden zullen zo spoedig mogelijk informatie krijgen over deze activiteit.

BESTUUR
Het bestuur van de HKV bestaat uit de volgende dorpsgenoten:
* Adry Weijenberg, voorzitter (043-4511638 of hmal.weijenberg@12move.nl)
* Bèr Gootjes, secretaris (043-4511586 of bgootjes@home.nl)
* Hermien Weijenberg, penningmeester (043-4511638 of hermientje@live.nl)
* Erik Kaczorowski, bestuurslid (043-4512554 of erikkaczorowski@hetnet.nl)
* Jochen Reinders, bestuurslid (043-4512436 of jochenreinders@hetnet.nl)
Mocht u vragen hebben of zou u graag lid willen worden of heeft u informatie voor ons, dan kunt u altijd contact opnemen met een van de bestuursleden. Het lidmaatschap kost € 15,- per persoon of € 22,50 per gezin per jaar.

D’R KWISPEL
Onlangs vernamen we van een van onze leden dat in de 40er of 50er jaren van de vorige eeuw in Nijswiller een blaadje werd uitgegeven met de naam D’R KWISPEL. Of het een parochieblaadje was en of het te maken had met ‘het thuisfront’ van militairen die dienden in overzeese gebieden is niet duidelijk. Graag willen we meer informatie hebben over dit tijdschriftje of parochieblaadje. Bent u nog in het bezit van een of meerdere exemplaren, dan zouden we het op prijs stellen als we ze zouden kunnen inscannen op de computer. Iedere informatie is van harte welkom.
KALENDER 2010 VANAF NU BESTELLEN
De historische Nieswieler-kalender 2010 kan vanaf nu worden besteld. We hebben net als vorig jaar een mooie kalender met oude foto’s samengesteld die u kunt bestellen voor € 4,50. Leden en sponsoren ontvangen hem gratis. Op de voorlaatste pagina van deze Nieswieler Nujts vindt u een bestelformulier. Inleveren (met het geld) vóór 15 november bij Adry Weijenberg, Rijksweg 76, Nijswiller (tel. 043-4511638). Wees op tijd, want verleden jaar hebben we mensen moeten teleurstellen.
 

NATIONAAL ARCHIEF BEZOCHT
In augustus hebben 3 leden van de werkgroep ‘2e wereldoorlog’ een bezoek gebracht aan het Nationaal Archief in Den Haag. Naast veel algemene documenten, waaronder telexberichten van de legerleiding, bouwtekeningen van kazematten etc, wist men ook specifiekere informatie betreffende Nijswiller en omgeving te vinden. Deze informatie zal verwerkt worden in een boekwerkje dat hoogstwaarschijnlijk volgend jaar mei gepubliceerd wordt.

HEEMKUNDE LEEFT
Tijdens gesprekken met dorpsgenoten ontvangen we vaak nuttige informatie die we dankbaar kunnen gebruiken in publicaties. Soms zijn het namen bij foto’s, soms is het een oud document of een aantal foto’s of zijn het grappige anekdotes of hele serieuze zaken die nu het daglicht (nog) niet kunnen verdragen. Het zou echter jammer zijn als voor het dorp belangrijke historische zaken en informatie verloren zouden gaan. Regelmatig worden we op straat aangesproken en dan blijkt dat heemkunde leeft onder een groot aantal inwoners. Dit zien we telkens als stimulans om verder te blijven gaan op ons heemkundige pad. Zodoende kunnen we de gemeenschap blijven informeren over hun verleden en hun omgeving. Kijkt u vooral ook eens op onze website!

PLANNEN MEI 2010
De plannen voor het plaatsen van een klein monumentje t.g.v. de bevrijding van ons dorp beginnen concrete vormen te krijgen. Middels een boekje en de plaatsing van een monumentje willen we aandacht schenken aan de mobilisatie van de Nederlandse troepen en de Duitse inval van mei 1940 en aan de bevrijding. De herdenking van de bevrijding wordt volgend jaar landelijk groots gevierd vanwege de 65e verjaardag. We hebben bewust gekozen voor een moment rond eind mei 2010 omdat begin mei elders veel herdenkingen zijn en omdat eind mei wellicht Amerikaanse oorlogswezen en hun familieleden de herdenking in ons dorp willen bijwonen. Ze verblijven dan in de buurt vanwege de jaarlijkse Memorial Day viering in Margraten. We houden u op de hoogte!

KOMPORTAALBORDEN IN HET DIALECT
Zoals u reeds gezien hebt, hebben de dorpen in de gemeente Gulpen-Wittem nieuwe komportaalborden, die zowel in het Nederlands als in het plaatselijke dialect de plaatsnaam weergeven. Op de borden die geplaatst zijn bij de kleinere invalswegen, staat alleen de plaatsnaam in het Nederlands. In Nijswiller staan nu op 7 plekken nieuwe borden: Rijksweg (2), Kolmonderstraat, Hofstraat. Nieuwe locaties zijn: Biesweg, Vossenberg (nabij het Sophianum), Schulsbergweg. In eerste instantie wou de gemeente de naam ‘Nieswiller’ op de borden plaatsen. Hier kwamen we per toeval achter. Men wou de ‘Veldeke-spelling’ aanhouden, maar hun spelling week af van de uitspraak die men in Nijswiller hanteert. Uit een onderzoek is gebleken dat de huidige inwoners ‘Nieswieler’ zeggen en niet ‘Nieswiller’, en dat zowel de oudere als de jongere generaties dit zo zeggen. Volgens Mieke Steegs en Ton van de Wijngaard, streektaalfunctionarissen voor het Limburgs dialect, zou het kunnen zijn dat bij de samenstelling van de Veldekelijst iemand “uit de buurt” is gevraagd en dat daardoor een afwijkende uitspraak op de lijst terecht is gekomen. Na de nodige e-mails en telefoongesprekken kregen we ook van de streektaalfunctionarissen het groene licht om de naam ‘Nieswieler’ – met onze onderbouwing - door te geven aan de gemeente. Mieke Steegs gaf ook aan dat je “…moet spellen zoals de uitspraak door de plaatselijke bevolking gebiedt…”. Daarbij is ook een verdubbeling van de medeklinker ‘l’ niet aan de orde omdat dat niet nodig is voor de uitspraak. De uitspraak blijft hetzelfde. We zijn er trots op dat we op deze manier ons steentje hebben kunnen bijdragen.

OPROEP
De gemeente Gulpen-Wittem verzoekt inwoners van Nijswiller om na te denken over een voor Nijswiller specifieke benaming die onder de plaatsnaamborden geplaatst kan worden. Zoals Wahlwiller ‘Wijndorp’ wordt genoemd of Epen ‘Bronnenland’, zo is men ook op zoek naar namen voor de overige kernen binnen de gemeente. De heemkundevereniging wil hier graag in meedenken en we vragen ook u om hierin een steentje bij te dragen. Mocht u een unieke benaming voor Nijswiller in gedachte hebben, dan verzoeken we u om dat aan ons kenbaar te maken zodat we e.e.a. samen kunnen onderbouwen en dit kunnen doorgeven aan de gemeente.

DIONYSIUS KUNSTMARKT
Op zondag 30 augustus nam de heemkundevereniging deel aan de 1e Dionysius Kunstmarkt. De markt werd georganiseerd door de activiteitencommissie van harmonie Excelsior. We verkochten zelfgebakken vlaai en koffie. Een informatiebord met foto’s van voornamelijk het kasteel illustreerde een gedeelte van de geschiedenis van het historische pand. Ook waren twee schilderijen, die ooit in onze kerk achter het Maria-altaar tegen de muur waren gelijmd, te zien. Ze werden in de jaren 60 van de 20e eeuw uit de kerk verwijderd zoals meerdere schilderingen die dateerden van de periode van de restauratie door Pierre Cuypers (1895-1905). De markt werd druk bezocht en was een groot succces. De 2e editie zal plaatsvinden op de laatste zondag van augustus 2010.

BEVRIJDINGSWANDELING MET BASISSCHOOL
Dinsdag 29 september, door drukte op de basisschool, 13 dagen na de herdenking van de bevrijding van Nijswiller, liepen 12 leerlingen van de groepen 7 & 8 een bevrijdingswandeling rondom Nijswiller met hun juf José en 2 heemkundeleden. Ze liepen langs plekken waar nog steeds sporen uit de oorlog zichtbaar zijn (o.a. bomkrater, kazemat, schuilkelder). Daar waar dat niet het geval was, werden foto’s getoond met gebeurtenissen uit de oorlog. Aansluitend aan de anderhalf uur durende wandeling ging een kleine delegatie naar Margraten om op het Amerikaanse kerkhof een krans te leggen.

JAARVERGADERING 21 JANUARI 2010
De eerste lustrum-jaarvergadering zal plaatsvinden op donderdag 21 januari 2010. We zijn nog in overleg over de activiteit aansluitend aan deze vergadering. Die activiteit zal toegankelijk zijn voor iedereen.

GEPLANDE ACTIVITEITEN 2009-2010
* november: bezoek Brand bierbrouwerij
* november: uitgave Nieswieler-kalender 2010
* 21 januari 2010: jaarvergadering HKV
* april 2010: uitgave Nieswieler Nujts, jaargang 6, nummer 1
* 4 mei 2010: dodenherdenking
* eind mei 2010: uitgave boekje, onthulling monumentje, herdenking 65 jaar bevrijding
* juli/augustus 2010: plukken kroedwusj
* laatste zondag van augustus 2010: deelname aan de Dionysius kunstmarkt
* najaar 2010: excursie naar stroopfabriek
* oktober 2010: uitgave Nieswieler Nujts, jaargang 6, nummer 2
* november 2010: uitgave Nieswieler-kalender 2011

Daarnaast blijven de verschillende werkgroepen actief met het verzamelen en verwerken van foto’s en informatie. De meeste gebouwen zullen verder op de gevoelige plaat worden vastgelegd. Ook zullen weer de nodige archiefbezoeken plaatsvinden en zullen we leden van andere heemkundeverenigingen blijven ontmoeten en ervaringen met hen delen.

GEFELICITEERD
Wij feliciteren ons lid John Noteborn en zijn vrouw Monique en zoon Yuri met de geboorte van hun zoontje en broertje GUY.